DÜNYA SU GÜNÜ
Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında ilan edilen 22 Mart Dünya Su Günü, tatlı suyun önemine odaklanmaktadır. Günümüzde halen 2.2 milyar insanın güvenli suya erişiminin olmaması kabul edilebilir değildir. Küresel su krizi için eyleme geçmek ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden biri olan 2030 yılına kadar herkesin suya ve sanitasyona erişimini sağlamak için mücadele etmek Dünya Su Günü’nün anlam ve önemini ifade etmektedir.
2022 yılı Dünya Su Günü için belirlenen tema ‘Yeraltı Suyu- Görünmeyeni Görünür Kılmak’ olmuştur.
Bilindiği gibi dünya yüzeyinin yaklaşık %71’i sularla kaplıdır. Ancak dünyadaki toplam suyun çok büyük bir kısmı tuzlu su olup, sadece %2.5 kadarı tatlı sudur. Mevcut tatlı su rezervinin ise yaklaşık %70’inin buzullardan oluştuğu düşünüldüğünde; kullanılabilir durumda olan yüzey ve yeraltı su kaynaklarının ne kadar sınırlı olduğu anlaşılmaktadır.
Su kullanımının sektörlere göre dağılımına bakıldığında, hem Dünya’da hem de ülkemizde suyun yaklaşık %70 oranında tarımda kullanıldığı görülmektedir. Özellikle vahşi sulama yöntemlerinin halen terk edilmemiş olması, hem mevcut tatlı su kaynaklarının tükenme riskini arttırmakta, hem de tarımda kullanılan kimyasalların topraktan hızlı bir şekilde süzülerek yeraltı sularını kirlenme riskiyle karşı karşıya bırakmaktadır. İzinsiz ve denetimsiz kuyu açılması da yine yeraltı sularını kirletmekte ve bu kirlilik geri dönüşümsüz olarak mevcut rezervleri tüketmektedir.
Suyun sanayi ve evsel kullanımı da ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre farklılık göstermektedir. Sanayi su kullanımı Dünya’da %18, ülkemizde %11 oranındadır. Sanayide kullanılan atık suyun arıtılması için atık su arıtma tesisleri düzgün çalıştırılmalı ve kapasiteleri yeterli olmalıdır.
İçme-kullanma sularının sağlıklı ve güvenli olması halk sağlığı için vazgeçilmezdir. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gereğince içme-kullanma suyu, ambalajlı sular, kaplıca suları, yüzme havuzları ve yüzme suları ile ilgili denetleme ve izleme çalışmaları Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda ilgili mevzuat gereği sahada belirli aralıklarla kontrol ve denetim numuneleri alınarak Bakanlığımız Halk Sağlığı Laboratuvarlarında analizleri yapılmaktadır. Tüm bu süreç Çevre Sağlığı Bilgi Yönetim Sisteminde (ÇSBYS) elektronik ortamda izlenmekte ve değerlendirilmektedir.
Bu kapsamda il genelinde kent ve kırsal yerleşim yerlerinde günlük klor ölçümleri ile birlikte yılda 5 000 civarında kimyasal ve mikrobiyolojik su numuneleri alarak halk sağlığı laboratuvarlarımızda analizlerini yaptırarak şebeke sularının takibini yapmaktayız.
Ayrıca ilimizde piyasa sürülerek satışı yapılan ambalajlı su olarak tanımladığımız şişelenmiş suların üretim ve satış yerlerini denetleyerek, yıl içerisinde belli periyotlarla ambalajlı sulardan piyasa gözetimi ve denetimi kapsamında numuneler alarak halk sağlığı laboratuvarlarımızda analizlerini yapmaktayız. Yine yüzme havuzları ve kaplıcaların denetimini yaparak su analizlerini yapmaktayız.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ye göre, içme sularının klorlanması halk sağlığı alanındaki en önemli gelişmelerden biridir. Halen mevcut alternatifleri arasında en güvenilir dezenfeksiyon yöntemi klorlamadır. İçme- kullanma suları dağıtım şebekesinde kaldığı sürece 0,2-0,5ppm serbest klor içermelidir.
Şanlıurfa İl Sağlık Müdürlüğü
17 Mayıs 2022